Tijdens de komende beurseditie van 31 maart tot en met 2 april in Jaarbeurs Utrecht start Empack Nederland met het project Empack Towards Zero Waste. In drie stappen in drie jaar tijd wil Empack naar een volledig afvalvrije beurs. Het streven is dat er tijdens Empack 2022 geen restafval meer is en er veel waardevolle grondstoffen voor hergebruik overblijven. Irma de Hoon van organisator Easyfairs vertelt hoe zij tot dit plan gekomen is en Willem Sterkenburg van EcoSmart licht toe hoe de uitwerking er in de praktijk uitziet.
Irma de Hoon, Group Event Director van Easyfairs en daarmee ook verantwoordelijk voor Empack, vertelt dat Empack Nederland de eerste beurs van Easyfairs is die op dit concept overstapt. “Practice what you preach”, stelt De Hoon als de motivatie om ermee te starten. “Het is mede ingegeven door opmerkingen van bezoekers en standhouders. Wij houden ieder jaar een enquête onder hen na afloop van de beurs. Met name vorig jaar besteedden we tijdens de beurs in Den Bosch heel veel aandacht aan plastic recycling. En daarvoor ook al een aantal jaren aan duurzaamheid in het algemeen. Wij kregen toen de – terechte – opmerking terug hoe dat voor ons zelf zat? Wat wij eraan deden? Als je het propageert, doe het dan ook zelf. Verbeter de wereld en begin bij je zelf.”
Nadat De Hoon zelf in november 2016 bij Easyfairs begon, vond drie weken later Packaging Innovations plaats in Taets Amsterdam. “Toen was er al een biobased platform en was duurzaamheid al een belangrijk aspect en dat is sindsdien alleen maar belangrijker geworden. Daar werd toen vooral veel over gesproken, maar nog niet genoeg aan gedaan. Nu is echt de tijd aangebroken om door te pakken. Tijd voor actie.”
Empack ziet zich daarbij ook als onlosmakelijk onderdeel van de verpakkingsindustrie. De Hoon vervolgt: “Wij hebben in de verpakkingscommunity natuurlijk allemaal onze eigen rol maar in die hoedanigheid allemaal ook een verantwoordelijkheid naar de jongere generaties. Om dat te symboliseren hebben we voor een jong meisje gekozen op onze visuals: Emma Empack.”
Easyfairs en EcoSmart kozen er bewust voor om er een driejarig traject van te maken. “EcoSmart adviseerde ons dat om het goed te kunnen doen. We starten eerst met consumentenverpakkingen. Bij ons komt daarnaast nogal wat bedrijfsverpakkingsafval vrij tijdens de opbouw van de stands. Alles in één keer is te veel. Er komt nogal wat op ons en de standhouders af. Daarbij moeten we overigens nooit uit het oog verliezen dat verpakkingen op zich een heel belangrijke functie hebben.”
Voor wat betreft de aanstichter van het geheel krijgt Marketing Event Manager Michelle van Helvoirt van De Hoon alle credits. Van Helvoirt zelf desgevraagd: “Wij werden uitgedaagd door MVO Nederland. Zij waren vorig jaar een van de deelnemers aan ons conferentieprogramma en vroegen ons of het geen uitdaging zou zijn om van Empack Nederland een Zero Waste Event te maken. Die uitdaging zijn we met beide handen aangegaan en ik kan je vertellen: het voelt ontzettend goed om in de actiemodus te komen en daadwerkelijk toe te werken naar een duurzame toekomst.”
EcoSmart is de partij die zorgt voor de concrete uitwerking van Empack Towards Zero Waste. “EcoSmart is een aparte entiteit binnen Renewi, dat een aantal jaren geleden ontstond uit een fusie tussen de afvalwerkers en recyclers van Gansewinkel en het Britse Shanks”, aldus directeur Willem Sterkenburg van EcoSmart. “Wij houden ons bezig met de eerste fase van afvalverwerking, namelijk de inzameling van afval op de werkvloer, zoals bijvoorbeeld in grote kantoren”, vervolgt Sterkenburg. “Van oudsher is dit bij de schoonmakers neergelegd en zij kregen het er ook maar bij, terwijl ze het druk genoeg hebben met schoonmaken. Wij nemen hen dat uit handen. Je hebt inmiddels toch al met drie, vier afvalstromen te maken. Wij detacheren daarvoor ook mensen op de werkvloer. Wij hebben bijvoorbeeld het hoofdkantoor van de Rabobank in Utrecht als klant. Daar leveren we ook de prullenbakken. Na de inzameling wordt het afval dan aan de achterkant door Renewi opgehaald dat de waardevolle stoffen dan vervolgens weer als grondstof behandelt en probeert te verkopen.”
EcoSmart heeft in de afgelopen twee jaar tien evenementen gedaan. Ze verzorgde onder meer een project voor het Nationaal Sustainability Congres in 2018, Event Summit in Ahoy (januari 2019) en het Nieuwjaarsevent van MVO Nederland. Niet geheel toevallig een aantal events waar het publiek op voorhand al heel verantwoord met afval omgaat. Tijdens die laatste twee events werd met slechts 1,5 en 1,3 procent een bijzonder goede score gehaald, voor wat betreft het percentage restafval. “Empack is voor ons een heel groot evenement”, vervolgt Sterkenburg. “De verpakkingssector heeft een belangrijke rol in de circulaire economie en Empack is dan ook een prachtig podium. Daar kun je standhouders laten zien hoe met je met afval kunt omgaan en welke waarde je er weer uit kunt halen. Je koopt als bedrijf met de producten en hun verpakkingen je eigen afval in en zamelt dat vervolgens weer zo goed mogelijk in. Maar als je er dan verder niets mee doet, wordt het verbrand. Om er nog waarde uit te halen moeten de grondstoffen gescheiden worden gehouden. Papier kun je hergebruiken en van koffiebekers kun je bijvoorbeeld weer toiletpapier maken. Het uiteindelijke doel is om zo min mogelijk grondstoffen te verspillen. Deze raken een keer op. De voorraad olie is niet onbeperkt en bossen kun je ook niet eindeloos blijven kappen.”
EcoSmart heeft een duidelijk stappenplan gepresenteerd waarmee het Empack zoveel mogelijk afvalvrij wil maken. EcoSmart begint met een analyse vooraf: Hoeveel bezoekers en exposanten zijn er? Wat voor soort eten wordt verstrekt en hoe wordt het geserveerd? Hoe promoten exposanten zich en met welk materiaal en welk afval komt er uiteindelijk totaal vrij?
Vervolgens worden afspraken gemaakt met alle partijen over welke disposables worden gebruikt. “Dat is best wel een uitdaging”, vertelt Sterkenburg. “Je hebt te maken met drie verschillende partijen: de beursorganisator, de locatie-eigenaar en de cateraars. “Wat zij gebruiken is vaak niet uniform. Food- en drankverkopers zijn helemaal niet bezig met afval sorteren maar willen vooral zoveel mogelijk producten verkopen. Hoe stimuleer je dan het hergebruik van de disposables. Dat kun je bijvoorbeeld doen door de naam op de beker te schrijven en dat iemand korting krijgt als hij voor de tweede keer koffie haalt met dezelfde beker.”
TIs eenmaal een keuze gemaakt voor disposables en eventueel hergebruik, kan de inkoop daarop worden afgestemd. En vervolgens ook de te scheiden afvalstromen. Daarbij moeten wegwerpartikelen, samengestelde verpakkingen en promotiematerialen zo veel mogelijk worden voorkomen. Op de beurs zelf moeten vervolgens voldoende en op de juiste plaats inzamelmiddelen (lees: prullenbakken) staan. Een zogeheten EcoSmart afvalcoach zorgt ervoor dat de bakken tijdig geleegd en onderhouden worden. “Want als een bak vol is en het afval er eenmaal naast ligt of in een andere bak wordt gegooid, gaan meer mensen dat doen.”
Om het concept onder de aandacht te brengen moet een duidelijke ‘signing' worden aangebracht en bewustzijn worden gecreëerd. Naast een bak voor papier-karton, PMD, groenafval en koffiebekers plaatst EcoSmart daarom bewust een 'twijfelbak' in plaats van een bak voor restafval. “Daarmee willen we mensen ervan bewust maken dat bepaald afval toch nog een waardevolle grondstof kan zijn in de drie seconden dat hij of zij er over nadenkt of hij iets in de twijfelbak moet gooien. We hebben op de beurs ook een eigen stand en daarin gooien we de bak met restafval op de kop. Daar selecteren we vervolgens ter plekke nog de afvalstromen uit die uiteindelijk toch nog in een van de grondstofbakken kunnen.”
EcoSmart beseft dat het bedrijven op de beursvloer niet kan dwingen om mee te doen. Maar naast Empack is ook de Jaarbeurs zelf ook enthousiast en zal het zeker stimuleren bij haar cateraars. “We hebben liever dat partijen er zelf van overtuigd raken”, meent Sterkenburg. “Dat doen we met goede argumenten in plaats van het dwingend opleggen.”
Het mooie van het driejarig contract is dat het een lerend proces is aldus Sterkenburg. “We wegen alles af en communiceren wat de opbrengst van dit jaar is geweest, zodat het voor iedereen een stimulans is om het volgend jaar weer beter te doen. We streven naar 0 procent afval, maar dat is een utopie.” EcoSmart streeft voor het eerste jaar naar een verhouding van 20 procent restafval en 80 procent nieuwe grondstoffen. “Als je uiteindelijk op 6 procent restafval komt, kom je toch tot een percentage van 94 procent nieuwe grondstoffen.” Naast concrete afvalreductie past het ook bij de verantwoordelijkheid die de verpakkingsbranche neemt ten aanzien van duurzaamheid en circulariteit, is de overtuiging van Sterkenburg. “Het realiseren van een betere afvalscheiding – zodat zo min mogelijk afval weg hoeft te worden gegooid, maar als grondstof voor nieuwe producten kan worden ingezet – is voor iedereen beter. Zowel voor de organisatie, de locatie als alle bezoekers.”
Bovenstaand artikel werd geschreven door Erik Kruisselbrink.