HomeNieuwsVerpakkingenWUR zoekt meest duurzame alternatief voor verpakkingen groenten en fruit

WUR zoekt meest duurzame alternatief voor verpakkingen groenten en fruit

Wat is het meest duurzame alternatief voor mijn huidige groenten- en fruitverpakkingen? Een veel gestelde vraag door verpakkingsbedrijven, zeker sinds de invoering van de Single Use Plastic richtlijn. Om sneller tot een antwoord te komen, heeft Wageningen University & Research een handige wegwijzer ontwikkeld. De oplossingen variëren van het weglaten van verpakkingen tot circulaire alternatieven.

“De zoektocht naar een duurzamer alternatief voor huidige verpakkingen is vrijwel altijd maatwerk”, vertelt Ernst Woltering, expertiseleider Postharvest Fysiologie bij Wageningen University & Research. “Met deze wegwijzer geven we bedrijven inzicht in de oplossingsrichtingen. De eerste vraag is altijd ‘kan het product ook zónder verpakking?’ De maatschappelijke druk voor minder (op fossiele grondstof gebaseerde) plastics voor groenten en fruit neemt toe, maar je kunt het vaak niet straffeloos weglaten. In veel ketens zal het tot meer productverliezen leiden.”

Verpakkingen beschermen producten in de keten tegen uitdroging. Vooral bladgroenten (sla, andijvie) en vruchtgroenten (paprika, komkommer en in mindere mate tomaat) verliezen makkelijk water en dat heeft negatieve effecten op de kwaliteit: het product oogt minder vers en verliest stevigheid. Dat geldt minder voor producten met een dikkere schil of beschermende waslaag, zoals appels, peren, bananen. Alle vers gesneden producten moeten zeker verpakt worden om snelle kwaliteitsverliezen te voorkomen.

Verpakkingen houden het product ook langer vers. In de (gesloten) verpakking vormt zich, door de activiteit van het verpakte product, een gewijzigde gasatmosfeer en dat remt ademhaling en veroudering van het product. Bovendien heeft een verpakking ook andere functies, zoals het product beschermen tegen beschadiging, gemak- en hygiëne aspecten, productinformatie dragen, en het verbeteren van de onderscheidbaarheid en de visuele aantrekkelijkheid van producten.

“Voor veel in plastic verpakte producten, zijn er voldoende alternatieven te bedenken met minder plastic of ander verpakkingsmateriaal”, aldus Woltering. “Soms kan de keten zodanig worden geconditioneerd dat kwaliteitsverlies tot een minimum beperkt blijft. Dit gebeurt vooral door producten bij de optimale temperatuur en vochtigheid op te slaan en te vervoeren. Opslagcondities worden nog beter door bijvoorbeeld ethyleen (rijpingshormoon) uit de ruimte te verwijderen en zuurstof en CO2-concentraties te optimaliseren. Dit minimaliseert het kwaliteitsverlies. Het is echter niet altijd mogelijk om de hele keten optimaal te ‘conditioneren’.”

Andere alternatieven voor verpakken, geschikt voor bepaalde schakels in de keten, zijn bijvoorbeeld het gebruik van (eetbare) coatings. Een coating is een dun laagje materiaal dat door middel van dippen of spuiten op het product, bijvoorbeeld een komkommer, wordt aangebracht. Het effect is hetzelfde als bij plastic: het houdt waterverlies tegen en creëert een gewijzigde gasatmosfeer. Mogelijk kan er zelfs productinformatie op worden aangebracht. Er zijn al veel (eetbare en biobased) coatings commercieel verkrijgbaar, maar de werkelijke impact op productkwaliteit en -verliezen in de keten, vergeleken bij de reguliere plastic verpakking, is vaak nog niet uitgebreid onderzocht.

Marieke Brouwer, Wageningse onderzoeker duurzame verpakkingen: “In sommige gevallen kan keten-conditionering of het gebruik van coatings de kwaliteit van het product niet voldoende waarborgen. In dat geval moeten we kijken naar duurzame alternatieven voor de huidige verpakkingen. Dit kan op een drietal manieren: het verminderen van het verpakkingsgewicht, het gebruik van hernieuwbare grondstoffen en het (circulair) recyclebaar maken van de verpakking. Hierbij moet gekeken worden naar de gehele verpakkingsketen: van ontwerp en optimale productbescherming tot het afdankgedrag van de consument en de verwerking van het verpakkingsafval.”

“Per product, productgroep, en de betreffende keten zoeken we naar de meest duurzame oplossing”, aldus Woltering. ”Kunnen we de verpakking weglaten, of zijn er alternatieven? Daarbij wegen we altijd de duurzaamheidswinst (carbon footprint) en circulariteit op het verpakkingsdeel af tegen de eventuele achteruitgang van kwaliteit (voedselverspilling). Met behulp van de wegwijzer komen we tot een goede balans tussen duurzaamheid, circulariteit, productkwaliteit en kosten.”

www.wur.nl