De Belgische gewesten hebben de ambitie om met een statiegeldsysteem meer drankverpakkingen in te zamelen en zo ook zwerfvuil te verminderen. De producenten en verkopers van dranken delen die ambitie en willen die behalen met een slim systeem dat gemakkelijk is voor iedereen, zowel thuis als onderweg, en dat verder bouwt op de succesvolle sorteergewoontes van Belgische consumenten via de blauwe zak. Met de lancering van ‘Samen voor slim statiegeld' zet de sector, samen met hun respectievelijke federaties Fevia en Comeos, en Fost Plus, de volgende stappen om zo’n systeem in de praktijk te testen en desgevallend te implementeren in 2025. Een reeks testen en pilootprojecten staan daarom in de steigers.
Ons land heeft met de blauwe zak een inzamelsysteem voor drankverpakkingen dat al tot de meest performante van Europa behoort, maar helaas gaan er nog te veel drankverpakkingen verloren, onder andere via zwerfvuil. De bedrijven die dranken produceren of op de markt brengen zijn vastberaden om elke verkochte drankverpakking ook opnieuw in te zamelen, met een toekomstbestendig en efficiënt systeem dat het voor iedereen makkelijk kan maken, op elk ogenblik, thuis en onderweg. De sector wil daarmee ook anticiperen op de ambitieuze doelstellingen van Europa met betrekking tot recyclage en het gebruik van gerecycleerd materiaal.
Slim statiegeld als manier om samen makkelijk meer drankverpakkingen in te zamelen
Belgen ontwikkelden gedurende 25 jaar de goede gewoonte om verpakkingen thuis te sorteren via het unieke systeem van de blauwe zak. Met de lancering van het project “Samen voor slim statiegeld” maakt de sector werk van een complementaire digitale oplossing die hierop verder bouwt en die anticipeert op veranderende consumentengewoontes. Het uitgangspunt is dat consumenten hun statiegeld terugkrijgen door via een scan te bewijzen dat ze hun blikje of flesje in de blauwe zak of blauwe vuilnisbak werpen.
Een statiegeldsysteem moet gemakkelijk zijn voor elke Belg, ongeacht diens leeftijd, achtergrond, digitale kennis, woonplaats of inkomen. Door het thuis sorteren aan te vullen met publieke blauwe vuilnisbakken krijgt de burger de meest eenvoudige oplossing om overal en altijd hun statiegeld terug te krijgen. Zo’n slim statiegeldsysteem is niet alleen een heel innovatieve, maar ook de meest efficiënte manier om samen meer drankverpakkingen in te zamelen.
Als de gewesten eind 2023 beslissen om een digitaal statiegeld in te voeren, dan is het de ambitie dat in de loop van 2025 operationeel te hebben. De sector heeft een plan opgesteld om zo’n innovatieve, digitale oplossing in 2023 te ontwikkelen. Dat plan werd ook afgetoetst met de overheden en andere partners. Als onderdeel van dat plan staan nu een reeks testen en pilootprojecten in de steigers, waarin de verschillende dimensies van zo’n innovatieve, digitale oplossing aan bod komen, waaronder ook de doeltreffendheid tegen zwerfvuil. Ook burgers zullen hierbij betrokken worden.
De eerste pilootprojecten zullen de komende weken opgestart worden in Vlaanderen. Een eerste pilootproject zal in een gesloten omgeving plaatsvinden, op twee locaties: Corda Campus in Hasselt en het KBC hoofdkantoor in Leuven. Daarbij zullen externe partners Litterbits (het consortium bestaande uit Twintag, Verhaert Masters in Innovation en Cegeka) enerzijds en Unbox anderzijds een aantal sleutelelementen voor het correct functioneren van slim statiegeld testen: de unieke codes op de drankverpakkingen, de werking en gebruiksvriendelijkheid van een app, het correct weggooien van de drankverpakking en de robuustheid van de voorgestelde systemen voor fraudepreventie en bescherming van de persoonsgegevens. Vervolgens zullen er pilootprojecten plaatsvinden in halfopen en open omgevingen, waarin bijkomende aspecten zullen worden getest, waaronder de impact op zwerfvuil en de gebruiksvriendelijkheid voor specifieke doelgroepen.
Ook in Wallonië zullen er testen en pilootprojecten plaatsvinden in de loop van het jaar. Er wordt overlegd met het kabinet van de Minister om die testen en pilootprojecten specifiek af te stemmen op de aandachtspunten en bezorgdheden in het Waalse Gewest.
