De Europese Commissie stelt nieuwe EU-regels voor om de hoeveelheid plastic zwerfvuil in oceanen en zeeën te verminderen. De regels hebben betrekking op tien kunststofproducten voor eenmalig gebruik. De nieuwe regels zijn proportioneel en op maat gemaakt. Dit betekent dat op verschillende producten verschillende maatregelen zullen worden toegepast. Wanneer alternatieven voorhanden en betaalbaar zijn, zullen kunststofproducten voor eenmalig gebruik uit de markt worden geweerd. Voor producten waarvoor geen kant-en-klare alternatieven bestaan, ligt de focus op het terugdringen van hun gebruik via een nationale vermindering van de consumptie, voorschriften inzake ontwerp en etikettering, en verplichtingen op het vlak van afvalbeheer en sanering voor de producenten.
Frans Timmermans
Eerste vicevoorzitter Frans Timmermans (foto), verantwoordelijk voor duurzame ontwikkeling, zei: “Deze Commissie heeft beloofd zich groots op te stellen met betrekking tot de grote vraagstukken en de rest aan de lidstaten over te laten. Kunststofafval is onmiskenbaar een groot vraagstuk en wij Europeanen moeten samenwerken om dit probleem aan te pakken omdat plastic afval terechtkomt in de lucht, in de bodem, in onze oceanen en in ons voedsel. De voorstellen van vandaag omvatten een reeks maatregelen waarmee de hoeveelheid kunststof voor eenmalig gebruik in de rekken van onze supermarkten zal worden verminderd. Wij zullen een aantal van deze producten verbieden en vervangen door milieuvriendelijkere alternatieven zodat de mensen hun favoriete producten kunnen blijven gebruiken.”
Jyrki Katainen
Vicevoorzitter Jyrki Katainen, verantwoordelijk voor banen, groei, investeringen en concurrentievermogen, voegde hieraan toe: “Plastic kan fantastisch zijn, maar we moeten er op een meer verantwoorde manier mee omspringen. Kunststof voor eenmalig gebruik is geen slimme economische of ecologische keuze, en onze voorstellen van vandaag zullen ondernemingen en consumenten helpen om in de richting van duurzame alternatieven op te schuiven. Dit is een kans voor Europa om een voortrekkersrol te spelen door producten te creëren waar in de komende decennia wereldwijd vraag naar zal zijn en waarmee we meer economische waarde kunnen halen uit onze kostbare en beperkte hulpbronnen. Onze inzameldoelstelling voor plastic flessen zal ook helpen om voldoende hoeveelheden in te zamelen voor een bloeiende plasticrecycleringsindustrie.”
Verschillende maatregelen voor verschillende producten
- Doelstellingen voor het terugschroeven van de consumptie: de lidstaten zullen het gebruik van plastic houders voor voedingsmiddelen en bekers moeten terugschroeven. Ze kunnen dit doen door nationale reductiedoelstellingen vast te stellen, alternatieve producten beschikbaar te maken in het verkooppunt of ervoor te zorgen dat kunststofproducten voor eenmalig gebruik niet gratis ter beschikking mogen worden gesteld.
- Verplichtingen voor de producenten: de producenten zullen bijdragen aan de kosten van afvalbeheer en schoonmaak, maar ook van bewustmakingsmaatregelen met betrekking tot houders voor voedingsmiddelen, pakjes en wikkels (bv. voor chips en snoep), drankverpakkingen en bekers, tabaksproducten met filters (bv. sigarettenpeuken), vochtige doekjes, ballonnen en lichte plastic draagtassen. De industrie zal ook worden gestimuleerd om minder vervuilende alternatieven voor deze producten te ontwikkelen.
- Inzamelingsdoelstellingen: de lidstaten zullen verplicht worden om, bijvoorbeeld middels statiegeldregelingen, tegen 2025 90% van de drankflessen uit plastic voor eenmalig gebruik in te zamelen.
- Etiketteringsvoorschriften: op bepaalde producten zal een duidelijk en gestandaardiseerd etiket moeten worden aangebracht dat aangeeft hoe men zich van het afval moet ontdoen, wat de negatieve milieugevolgen van het product zijn en of er kunststof in het product aanwezig is. Dit zal van toepassing zijn op maandverbanden, vochtige doekjes en ballonnen.
- Bewustmakingsmaatregelen: de lidstaten zullen worden verplicht om consumenten bewust te maken van enerzijds de negatieve gevolgen van zwerfvuil van kunststof voor eenmalig gebruik en vistuig en anderzijds de beschikbare systemen voor hergebruik en afvalbeheeropties voor al deze producten.
Volgende stappen
De voorstellen van de Commissie worden nu ter goedkeuring voorgelegd aan het Europees Parlement en de Raad. De Commissie dringt er bij de andere instellingen op aan dit dossier prioritair te behandelen en tastbare resultaten af te leveren voor de Europeanen vóór de verkiezingen van mei 2019. Om Wereldmilieudag op 5 juni in de kijker te zetten, zal de Commissie ook in de hele EU een bewustmakingscampagne lanceren om de rol van individuele burgers in de strijd tegen plasticverontreiniging en zwerfvuil op zee, door de keuzes die zij als consumenten maken, onder de aandacht te brengen.
