Houdbaarheidsiconen op de verpakking kunnen consumenten helpen om minder voedsel te verspillen. Dat blijkt uit onderzoek van Wageningen University & Research, uitgevoerd in opdracht van het ministerie van LNV en in samenwerking met het Voedingscentrum, stichting Samen Tegen Voedselverspilling en Too Good To Go. Het onderzoek laat zien dat het loont om te investeren in duidelijke houdbaarheidsinformatie op de verpakking en biedt aanknopingspunten voor de praktijk.
‘Kijk, ruik en proef. Vaak nog goed na de datum' versus ‘Niet gebruiken na de datum'. De gewenste actie bij de tenminste houdbaar tot-datum (THT) is een heel andere dan die bij te gebruiken tot (TGT). Toch haalt het merendeel van de consumenten ze door elkaar. Ze gooien daardoor vaak producten weg die eigenlijk nog prima eetbaar zijn. De verwarring tussen de THT en TGT is goed voor zo'n tien procent van de voedselverspilling thuis. Dat is nogal wat, als je bedenkt dat de gemiddelde consument in ons land jaarlijks zo'n 34 kilo (inclusief dikke vloeistoffen en zuivel) aan voedsel weggooit.
De Nederlandse overheid zet bij het verminderen van voedselverspilling – het doel is halvering in 2030 ten opzichte van 2015 – dan ook in op een beter begrip van houdbaarheidsdata bij de consument. Ook in landen om ons heen is er aandacht voor het onderwerp, en nieuwe Europese regelgeving is onderweg. Het ministerie van LNV liet Wageningen University & Research alvast een verkennend onderzoek doen naar de meerwaarde van houdbaarheids-iconen (visual cues) op de verpakking. Voor dit consumentenonderzoek werden, door de bij dit project betrokken partners, vier verschillende iconen ontworpen voor zowel THT als TGT.
De studie bestond uit een online survey bij een representatieve steekproef van 1.500 Nederlandse respondenten. Het eerste deel was een keuze-experiment, waarbij elke deelnemer productfoto's te zien kreeg met of zonder cue. Elke deelnemer kreeg één van de vier iconen te zien inclusief tekst. In een vijfde conditie werd het effect van alleen tekst (zonder icoon) onderzocht.
Uit dit keuze-experiment bleek dat de meeste consumenten met en zonder houdbaarheids-cues dezelfde keuzes maken om een product op of over de datum te gebruiken, te kijken-ruiken-proeven of weg te gooien. “Maar een kleine groep laat zijn gedrag er wel in positieve zin door beïnvloeden. Er was hierbij geen verschil tussen de vijf condities, een inzicht waar we op kunnen voortbouwen”, zegt Sanne Stroosnijder, programmamanager Food Loss & Waste bij Wageningen University & Research.
Door het toevoegen van een (visuele) cue waren deze deelnemers minder geneigd om THT-producten over de datum weg te gooien. Ook waren ze door het toevoegen van een (visuele) cue meer geneigd om TGT-producten op de dag van de uiterste houdbaarheid op te eten, terwijl ze juist voorzichtiger werden met TGT-producten na deze datum– precies zoals de bedoeling is met het oog op voedselveiligheid.
