Met de introductie van de Packaging & Packaging Waste Regulation (PPWR) neemt de complexiteit in verpakkingsland verder toe. Deze Europese wetgeving dwingt fabrikanten, leveranciers en distributeurs van verpakkingen om een uitgebreide verpakkingsadministratie op te tuigen. Met GS1 PAC wordt dat een stuk gemakkelijker, blijkt tijdens het GS1 congres. Loek Boortman van GS1 Nederland: “Hiermee hebben we een voorsprong op alle andere landen die nog niet zover zijn en straks in één keer de sprong naar PPWR moeten maken.”
GS1 PAC helpt bedrijven met het creëren en beheren van een verpakkingsadministratie. Dat gaat met deze nieuwe tool een stuk efficiënter en eenvoudiger dan met GS1 Data Source, de bestaande datapool voor het delen van productdata. “Neem een fabrikant die aardbeien-, abrikozen-, frambozen en kersenjam produceert. Dat zijn vier verschillende producten, die allemaal in hetzelfde glazen potje met dezelfde deksel gaan”, vertelt Loek Boortman, business owner bij GS1 Nederland. “In GS1 Data Source moet de fabrikant vier keer datzelfde glazen potje en diezelfde deksel invoeren. In GS1 PAC hoeft dat maar één keer.”
Een digitale verpakkingsadministratie is vooral in het voordeel van bedrijven die verpakkingen op de Nederlandse markt introduceren, zoals bijvoorbeeld huismerkeigenaren en producenten van merkartikelen. Die moeten daarover elk jaar aangifte doen bij Verpact, de stichting die namens het bedrijfsleven de inzameling en recycling van die verpakkingen organiseert. De aangifte bepaalt het bedrag dat de bedrijven daarvoor aan Verpact moeten afdragen. En steeds meer geldt: hoe duurzamer de verpakkingen, hoe lager dat bedrag. “Wie relatief meer gerecycled plastic gebruikt, betaalt minder aan Verpact. De korting kan oplopen tot 60 cent per kilo plastic”, weet Boortman.
Wie zijn verpakkingsadministratie met hulp van GS1 PAC op orde brengt, kan relatief eenvoudig aangifte doen. Alle velden voor het invullen van de benodigde informatie zijn opgenomen. “De enige data die het bedrijf dan nog moet toevoegen, zijn de cijfers over de aantallen verpakkingen die in de markt zijn gezet”, weet Boortman. “Ook daarna blijft een sluitende verpakkingsadministratie noodzakelijk, bijvoorbeeld voor het geval Verpact de aangifte komt controleren. Wie zich wil verzekeren van de korting, moet kunnen aantonen dat de gegevens in de aangifte kloppen. GS1 PAC helpt daarbij.”
GS1 PAC is niet alleen waardevol voor producenten en merkeigenaren, maar voor de hele keten inclusief de verpakkingsleveranciers. Die moeten immers de data voor de verpakkingsadministratie aanleveren, zoals het soort materiaal en het gewicht van de verpakking. Als verpakkingsleveranciers dat meteen in GS1 PAC zetten, is deze data onmiddellijk beschikbaar voor alle producenten die de verpakking gebruiken. “Die hoeven daarvoor dus geen Excel-formulieren meer naar hun verpakkingsleveranciers te sturen. Dat scheelt een heleboel administratieve rompslomp”, weet Boortman.
Producenten hoeven niet bang te zijn dat ze de verpakkingsdata twee keer moeten invoeren, in zowel GS1 PAC als GS1 Data Source. Integendeel: beide tools staan met elkaar in verbinding. “GS1 PAC wordt de bron van verpakkingsdata”, benadrukt Boortman. “In deze tool kunnen producenten uit alle beschikbare beschrijvingen van componenten – van potjes en deksels tot lijmsoorten en etiketten de verpakkingsspecificaties vastleggen. Die verpakkingsspecificaties kunnen ze koppelen aan één of meerdere eindproducten. Vervolgens worden in de toekomst automatisch de bijbehorende datavelden in GS1 Data Source gevuld. Op dit moment is ervoor gekozen om de verpakkingsspecificaties toe te voegen aan de publicatie vanuit GS1 Data Source.”
Met de introductie van de Packaging & Packaging Waste Regulation (PPWR) neemt de noodzaak van een digitale verpakkingsadministratie alleen maar toe. In augustus 2026 worden de eerste regels van kracht. “Het uitgangspunt van de PPWR is het streven naar klimaatneutraliteit in 2050. In de wetgeving staat voortaan de hele levenscyclus van een verpakking centraal, waarbij voor ieder lidstaat van de Europese Unie dezelfde regels gaan gelden”, legt Paul Christiaens van Verpact uit tijdens het GS1 Congres. “Maar de concrete invulling van de PPWR wordt erg complex.”
Christiaens legt uit dat in de PPWR nieuwe en gewijzigde rollen ontstaan. “Nu kennen we een beperkt aantal rollen, van verpakkingsfabrikant tot producent en importeur. Straks krijgen we veel meer rollen zoals leverancier, fabrikant, importeur, distributeur, einddistributeur, eindverbruiker en consument. Eén bedrijf kan verschillende rollen vervullen, afhankelijk van de vraag of hij verkoopverpakkingen of transportverpakkingen voert. Dat maakt het allemaal erg complex”, stelt Christiaens, die ook wijst op stijging van het aantal verpakkingscategorieën naar 22 in totaal. “Tel daar alle nationale verplichtingen bij op en het wordt duidelijk dat we een grote kerstboom met verpakkingsdata aan het optuigen zijn.”
De groeiende complexiteit maakt het noodzakelijk om slimme, digitale oplossingen zoals GS1 PAC in te zetten. “Maak werk van een goede verpakkingsadministratie en zorg voor een goede uitwisseling van verpakkingsdata tussen alle betrokken ketenpartners”, stelt Christiaens. Boortman sluit zich daarbij aan. “We horen vaak klachten over de toenemende hoeveelheid verpakkingsdata die producenten nu al moeten vastleggen. Daardoor hebben we echter wel een voorsprong op alle andere landen die nog niet zover zijn en straks in één keer de sprong naar PPWR moeten maken.”
Hoe groot de impact van de PPWR is, blijkt uit het verhaal van Robert-Jan ter Morsche van Ardagh. Dit van oorsprong Ierse bedrijf produceert over de hele wereld verkoopverpakkingen van glas en blik, maar heeft ook een eigen pool van circa 500.000 transportverpakkingen in de vorm van pallets. “Volgens de PPWR moeten we straks aantonen dat 30 procent van deze pallets herbruikbaar zijn. We moeten dus meten hoe vaak een pallet door de hele keten gaat, bijvoorbeeld met een QR-code of een RFID-tag.”
Ook de regels rondom de verkoopverpakkingen hebben grote impact op Ardagh. Samen met Albert Heijn, Heineken, Syncforce, Verpact, Smurfit Westrock en GS1 is Ardagh een project gestart om gezamenlijk te inventariseren welke verpakkingsdata moeten worden vastgelegd om straks te kunnen rapporteren conform de PPWR. “Hoe ziet de keten eruit? Welke ketenpartner bekleedt welke rollen? En wie moet op welk moment rapporteren? Dat hebben we nu uitgetekend voor herbruikbare glazen flessen en voor bierblikjes”, vertelt Ter Morsche. “Dat is nog niet zo eenvoudig. Want is nu Albert Heijn als retailer de einddistributeur of is dat de winkel?”
Voor Superunie is GS1 PAC nu al van cruciaal belang. Deze inkooporganisatie voert namens de aangesloten supermarkten een assortiment met bijna 10.000 private label-producten. Als merkeigenaar is Superunie sinds kort verplicht om daarvan zelf aangifte te doen bij Verpact. Daarvoor zijn verpakkingsdata nodig van de circa 400 bedrijven die deze private label-producten maken. “We hebben overwogen om zelf een systeem te bouwen voor het vastleggen van die data, maar hebben toch gekozen voor GS1 PAC”, vertelt Bas van Maren, CFO van Superunie.
Superunie zag dat de bestaande datapool tekortschoot als het gaat om het bijhouden van een verpakkingsadministratie. “Toen we zagen dat GS1 PAC wel in onze behoefte voorziet, waren we snel overtuigd. Bovendien: GS1 is erop ingericht om ook in de toekomstige vraag naar verpakkingsdata te voorzien. Zij bewaken de standaarden en de definities en zijn hiervoor de juiste partner”, vertelt Van Maren. “Onlangs hebben we alle bijna 400 private label leveranciers aangeschreven met het verzoek om GS1 PAC te gebruiken voor het delen van hun verpakkingsdata.”
Komend jaar wil Superunie gebruiken om de verpakkingen te verduurzamen en de aangifte bij Verpact te verlagen. De verpakkingsdata in GS1 PAC zijn daarvoor hard nodig. “De aangifte van 2025 komt te vroeg om daarop te sturen. Dat gaan we in 2026 oppakken. Door regelgeving rondom verpakkingen te doorgronden, kunnen we betere keuzes maken. Het doel is om het gebruik van slecht plastic te reduceren. Wij hebben straks de data en de inzichten om op dat punt astronomische stappen te zetten.”
