Op 1 juli 2021 werd statiegeld op kleine plastic flesjes ingevoerd. Sindsdien groeit het aantal ingeleverde plastic flesjes gestaag. Samen met de statiegeldblikjes, waarop vanaf 1 april vorig jaar statiegeld zit, komen er al zo'n circa 3 miljard statiegeldverpakkingen ingeleverd via het statiegeldsysteem. Dat is een rij volle vrachtwagens van Utrecht naar de Pont d'Avignon.
Sinds de introductie van statiegeld op kleine plastic drankflessen op 1 juli 2021 en blikjes vanaf april 2023 werkt Statiegeld Nederland (onderdeel van Verpact) hard aan het verder optimaliseren van het statiegeldsysteem én het motiveren van de consument om statiegeldverpakkingen in te leveren. Dit werpt zijn vruchten af en resulteert in groei van de inzamelpercentages van plastic drankflessen, -flesjes en -blikjes, meer grondstoffen voor nieuwe flesjes en blikjes en een duidelijke afname van het zwerfafval.
Eén jaar na de invoering van statiegeld op blikjes, wordt op dit moment ongeveer 65% ingeleverd. Hester Klein Lankhorst, algemeen directeur Verpact: “Omdat de consument al gewend is aan statiegeld op flesjes is het aantal statiegeldblikjes dat wordt ingeleverd in één jaar snel gestegen. De groei in Nederland gaat sneller dan bij de plastic flesjes en andere Europese landen. Goed presterende landen zoals Noorwegen en Denemarken hadden 8 tot 11 jaar nodig om 90% in te zamelen.”
Naar inschatting komt het inzamelpercentage voor alle plastic drankflessen, groot en klein, met én zonder statiegeld over 2023 op 71% uit. Dit is in lijn met de verwachting.
In Nederland wordt statiegeld op plastic drankflessen en -blikjes geheven zodat de hoeveelheid zwerfafval vermindert én na inzameling statiegeldverpakkingen kunnen worden gerecycled tot grondstof waarmee nieuwe flesjes en blikjes gemaakt kunnen worden. Het aantal gevonden kleine flesjes in het zwerfafval daalde over de eerste helft van 2023 ten opzichte van de eerste helft van 2020 met 63%. En ook is in 2023 het laagste aantal blikjes aangetroffen sinds zeker 8 jaar (bron: ministerie van I&W).
Verpact wil dat de consument op nog meer plekken statiegeld terug kan krijgen. Daarom wordt ook de komende jaren geïnvesteerd in extra innamepunten en het optimaliseren van het statiegeldsysteem, zoals uitgewerkt in het Plan van Aanpak verhoging inzameling plastic drankverpakkingen. In 2023 zijn in de supermarkten meer dan 400 nieuwe innamemachines geplaatst en ruim 600 apparaten vervangen door snellere, betere apparaten.
De uitbreiding van het aantal inleverpunten bestaat uit 800 extra statiegeldmachines in en nabij supermarkten en 4.600 extra statiegeldmachines en innamepunten op andere locaties waar dagelijks veel mensen samenkomen, zoals onderwijsinstellingen, het OV, horeca, dagattracties, winkelcentra, festivals, strand en luchthavens. Hiermee krijgen consumenten in het hele land veel meer mogelijkheden statiegeldverpakkingen tegen uitbetaling van statiegeld in te leveren. Dit zal de inzamelcijfers flink verhogen. Ook starten testen buiten de supermarkten met handmatige inname van beschadigde verpakkingen.
Hester Klein Lankhorst: “Het realiseren van extra innamepunten kost tijd en vraagt om samenwerking. In het afgelopen jaar plaatsten we vele nieuwe innamemachines en er zijn veel pilots gestart. Zo kreeg Bunschoten onlangs een bulkmachine waar je 24/7 in één keer heel veel statiegeldflesjes en -blikjes kunt inleveren. Ook breiden we een proef uit met kleine Statieheld-inlevermachines.”
Het statiegeldsysteem wordt, net als in andere Europese landen zoals Noorwegen en Denemarken, gefinancierd vanuit twee geldstromen: een producentenbijdrage en niet uitbetaald statiegeld. Deze beide geldstromen worden weer geïnvesteerd in het statiegeldsysteem. Na aftrek van 245 miljoen aan kosten en een reservering van 112 miljoen euro voor statiegeldverpakkingen die naar verwachting alsnog worden ingeleverd, resteert over de periode van 2021 tot en met 2023 een bedrag van 99 miljoen euro dat sinds 1 januari 2024 wordt geïnvesteerd in o.a. de innamemachines binnen de supermarkten en nieuwe innamepunten op out-of-home-locaties.
Bijna alle Nederlanders weten dat er statiegeld op kleine plastic flesjes en blik zit. Om consumenten nog meer te activeren om hun statiegeldverpakkingen in te leveren is vandaag een grootse, nieuwe landelijke consumentencampagne gestart op TV, radio, socials en online kanalen. De Nederlandse rapper Donnie is de ster van deze campagne. De campagne zoomt o.a. in op de inzamelmogelijkheden voor consumenten onderweg. Ook laat de campagne zien dat de consument bij tankstations langs de snelweg hun ‘statiemonnie’ terug kunnen krijgen.
