Bij het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) zijn in de afgelopen maanden zeventien Brancheplannen Duurzaam Verpakken ingediend. Er staan concrete doelstellingen en maatregelen in om verpakkingen te verduurzamen. De plannen hebben betrekking op de periode 2019-2022.
Van de in totaal 22 betrokken brancheorganisaties gaan sommige voor het eerst met een Brancheplan Duurzaam Verpakken aan de slag. Voor de andere branches is het een vervolg op de eerste ronde brancheverduurzamingsplannen uit de periode 2015-2018. De nieuwe brancheplannen worden op dit moment beoordeeld door het zogeheten College van Onafhankelijke Experts van het KIDV, dat in april over zijn bevindingen rapporteert.
In de eerste ronde werden dertien brancheplannen ingediend, nu zeventien. “Destijds waren de brancheplannen om verpakkingen te verduurzamen een nieuw fenomeen; inmiddels wordt de waarde ervan erkend”, zo verklaren de KIDV-projectleiders Marc Reijnders en Vincent Balk de groei van het aantal brancheplannen. “Duurzaam verpakken staat bij veel producenten en importeurs inmiddels hoog op de agenda. Het maakt onderdeel uit van de ontwikkeling naar een circulaire economie. Bovendien komt er veel nieuwe regelgeving aan. De brancheplannen zijn voor bedrijven in een branche een belangrijke hefboom om zelf, ook op brancheniveau, de handen aan het roer te houden.”
Er komt bovendien steeds meer maatschappelijke druk om duurzaam te verpakken. “Consumenten en politiek ageren tegen overbodige verpakkingen en verpakkingen die bijvoorbeeld te veel loze ruimte bevatten of die niet recyclebaar zijn en in het milieu belanden. Hierover stelt Europa nieuwe wetgeving op, met hogere recyclingdoelstellingen en een verbod op wegwerpplastics bijvoorbeeld”, geeft Balk aan.
Reijnders: “Het brancheplan voor duurzaam verpakken kan zo worden ingericht, dat het een praktische invulling geeft aan de Europese regelgeving en de Essentiële Eisen. Met een goed doordacht plan kunnen branches nieuwe regelgeving mogelijk voorblijven en bijvoorbeeld ook bijdragen aan de doelstellingen van het Plastic Pact van overheid en bedrijfsleven dat deze week wordt gepresenteerd. Ook helpt een brancheplan om naar de buitenwereld helder te communiceren over de inzet en resultaten om verpakkingen te verduurzamen.”
Het KIDV benaderde de relevante branches afgelopen najaar met de vraag of zij aan de tweede ronde verduurzamingsplannen voor verpakkingen mee wilden doen. Ze kregen hiervoor financiële ondersteuning van Stichting Afvalfonds, deels voor het opstellen van een brancheplan maar het merendeel voor de implementatie van maatregelen in het eerste jaar. Balk: “Bedrijven moeten er dus echt in de praktijk mee aan de slag.” De branches die nu een verduurzamingsplan hebben ingediend, leveren met elkaar een aandeel van meer dan tachtig procent van het verpakkingsgewicht dat jaarlijks op de Nederlandse markt wordt gebracht.
De brancheplannen moesten voor 1 januari 2019 bij het KIDV worden ingediend. In de eerste maanden van dit jaar worden de plannen beoordeeld en becommentarieerd door het College van Onafhankelijke Experts van het KIDV. Het college brengt eerst advies uit over de brancheplannen, op basis waarvan de branches het plan nog kunnen aanpassen en verbeteren. Daarna, in de tweede helft van april, volgt het eindadvies van het college.
Branches kiezen zelf of ze hun plan en de beoordeling openbaar maken of niet. “Vrijwel alle branches doen dit, omdat ze graag willen laten zien aan de maatschappij wat hun visie is op duurzaam verpakken en hoe ze concreet hun ambities gaan realiseren”, zegt Reijnders. Hij noemt het ‘een gemiste kans’ dat twee branches niet meedoen, te weten de branche voor consumentenelektronica (Vlehan, ICT NL, Viar CE) en de horeca (Koninklijke Horeca Nederland).
In haar plan geeft de branche een beschrijving van trends en ontwikkelingen binnen en buiten de sector en van haar duurzame ambities. Wat is de huidige stand van zaken en wat is de lange termijn visie op het gebied van duurzaam verpakken? Balk: “We vragen bijvoorbeeld om hun generieke doelstellingen. Die kunnen bijvoorbeeld in het verlengde liggen van de beloften die multinationals in 2018 op het World Economic Forum in Davos hebben gedaan, om al hun verpakkingen in 2025 volledig recyclebaar en herbruikbaar te maken. Als KIDV hebben wij voorgesteld om dit te doen langs de thema’s van de zogenoemde R-hiërarchie: Rethink, Reduce en Resource bij ontwerp en productie en Re-use, Repair en Recycle in de gebruiks- en afvalfase.” Vervolgens stellen de branches specifieke doelen op voor productcategorieën en materiaalniveau en hoe ze die willen realiseren.
Het advies van het College van Onafhankelijke Experts is bedoeld om branches verder te helpen met hun ambities om duurzamer te verpakken en om te gaan met externe ontwikkelingen en uitdagingen. “Hierbij kijkt het college ook hoe het brancheplan zal landen in de maatschappij en in welke mate het plan overtuigt”, zegt Reijnders. Begin april is de laatste beoordelingsronde van de nieuwe serie brancheplannen. Tegelijk met de beoordelingsrapportage over de openbare plannen brengt het college dan ook verslag uit van de monitoring van de brancheverduurzamingsplannen uit de eerste ronde.
