De Europese Raad heeft formeel een verordening aangenomen over verpakkingen en verpakkingsafval. De nieuwe regels zullen de productie van verpakkingsafval aanzienlijk verminderen door bindende hergebruiksdoelen vast te stellen, bepaalde soorten verpakkingen voor eenmalig gebruik te beperken en economische operatoren te verplichten het gebruikte verpakkingsmateriaal te minimaliseren. De verordening bestrijkt de volledige levenscyclus van verpakkingen.
De nieuwe regels omvatten onder andere de volgende vereisten voor verpakkingen:
- doelstellingen voor 2030 en 2040 voor een minimumpercentage gerecycled materiaal (tot 65% voor plastic flessen voor eenmalig gebruik in 2040)
- het gewicht en volume van verpakkingen minimaliseren en onnodige verpakkingen vermijden
- het aantal zorgwekkende stoffen minimaliseren, waaronder het beperken van het op de markt brengen van verpakkingen voor contact met levensmiddelen die per- en polyfluoralkylstoffen (PFAS) bevatten als deze bepaalde drempelwaarden overschrijden
Etiketterings-, markerings- en informatievereisten (bijv. over materiaalsamenstelling of gerecycled materiaal) moeten het sorteren en de keuzes van de consument vergemakkelijken.
De nieuwe regels introduceren beperkingen op plastic verpakkingen voor eenmalig gebruik voor:
- voorverpakte groenten en fruit van minder dan 1,5 kg
- voedsel en dranken die worden gevuld en geconsumeerd in hotels, bars en restaurants
individuele porties van specerijen, sauzen, melkroom en suiker in hotels, bars en restaurants - kleine, cosmetische en toiletartikelen voor eenmalig gebruik die worden gebruikt in de accommodatiesector (bijv. shampoo- of bodylotionflessen)
- zeer lichte plastic zakken (bijv. die worden aangeboden op markten voor bulkboodschappen)
De verordening stelt nieuwe bindende hergebruiksdoelen voor 2030 en indicatieve doelen voor 2040 vast. De doelen variëren afhankelijk van het type verpakking dat door exploitanten wordt gebruikt (bijvoorbeeld bindende doelen van 40% voor transport- en verkoopverpakkingen en 10% voor gegroepeerde verpakkingen).
Volgens de nieuwe regels moeten afhaalrestaurants klanten de mogelijkheid bieden om hun eigen containers mee te nemen om te laten vullen met koude of warme dranken of kant-en-klaarmaaltijden, zonder extra kosten.
De formele goedkeuring door de Raad vandaag markeert de laatste stap in de gewone wetgevingsprocedure. De verordening wordt nu gepubliceerd in het Publicatieblad van de EU en treedt in werking. De verordening wordt 18 maanden na de datum van inwerkingtreding toegepast.
Hoewel de recyclingpercentages in de EU zijn gestegen, groeit de hoeveelheid afval die wordt gegenereerd door verpakkingen sneller dan de hoeveelheid die wordt gerecycled. In 2022 genereerde de EU bijna 186,5 kilogram aan verpakkingsafval per persoon, waarvan 36 plastic verpakkingen. Dit betekent dat we elke dag een halve kilogram verpakkingsafval per persoon in de EU produceren.
De huidige EU-richtlijn inzake verpakkingen en verpakkingsafval werd voor het eerst aangenomen in 1994 en is meerdere keren herzien. Het stelt regels vast om verpakkingsafval in EU-lidstaten te voorkomen en te beheren. Verschillende beoordelingen van de richtlijn hebben echter aangetoond dat deze er niet in is geslaagd de negatieve milieueffecten van verpakkingen te verminderen.
Tegen deze achtergrond heeft de Commissie in november 2022 een voorstel ingediend voor een verordening inzake verpakkingen en verpakkingsafval die de bestaande richtlijn zou vervangen en het huidige kader voor verpakkingen en verpakkingsafval gedurende de gehele levenscyclus zou actualiseren, in de richting van een circulaire economie en een klimaatneutraal Europa.
Het Europees Parlement en de Raad hebben respectievelijk in november en december 2023 hun standpunten over de voorgestelde verordening aangenomen. De twee medewetgevers bereikten op 4 maart 2024 een voorlopig akkoord na twee rondes van informele onderhandelingen.